مالیات برعایدی سرمایه چیست؟
عایدی سرمایه اختلاف بین قیمت خرید دارایی به اضافه برخی هزینه‌ها در طول دوره نگهداری دارایی و قیمت فروش آن دارایی است. مالیات بر عایدی سرمایه نیز به عنوان درصدی از عایدی سالیانه سرمایه تعریف می‌شود. عایدی یا منفعت سرمایه مبتنی بر این فرض است که درآمد مورد انتظاری که در زمان فروش دارایی حاصل می‌شود، بیش از درآمد پیش‌بینی‌شده در زمان خرید برای آن دارایی است.
معمولا آن دسته از دارایی‌ها که از آنها صرفا برای انجام فعالیت شغلی در فرآیند کسب و کارهای مشمول مالیات استفاده می‌شود، در پایه این نوع مالیات لحاظ نمی‌شوند. وضع مالیات برعایدی سرمایه به خصوص در عرصه بازار دارایی‌هایی مانند خودرو، سکه، طلا، مسکن(زمین و ساختمان)و ارز می‌تواند راهکار مناسبی برای مواجه با تلاطمات و کاهش سوداگری و دلالی در این بازارها باشد.
معمولا آن دسته از دارایی‌ها که از آنها صرفا برای انجام فعالیت شغلی در فرآیند کسب و کارهای مشمول مالیات استفاده می‌شود، در پایه این نوع مالیات لحاظ نمی‌شوند. وضع مالیات برعایدی سرمایه به خصوص در عرصه بازار دارایی‌هایی مانند خودرو، سکه، طلا، مسکن(زمین و ساختمان)و ارز می‌تواند راهکار مناسبی برای مواجه با تلاطمات و کاهش سوداگری و دلالی در این بازارها باشد.
در حال حاضر در کشورهای پیشرو در این عرصه، انواع سیستم‌های مالیات بر عایدی سرمایه به دو روش سیستم تعهدی و تحقق برای اجرای مالیات بر عایدی سرمایه تقسیم و اجرا می‌شود.
انتخاب هر روش به ملاحظات کارایی و اجرایی، نوع دارایی مشمول مالیات و همچنین اثرات آن بر رفتار سرمایه گذاری افراد و بنگاه‌ها بستگی دارد. با در نظر گرفتن این مباحث اغلب کشورها از سیستم ترکیب دو روش تعهدی و تحقق استفاده می‌کنند.
دلایل و اهداف گرفتن مالیات بر عایدی سرمایه
دلایل و هدف های مختلفی بر اخذ مالیات بر عواید سرمایه وجود دارد، اما مهمترین آنها عبارتند از:
1. دولت ها می خواهند با اخذ این گونه مالیات ها یکپارچگی، انسجام و کارایی نظام مالیاتی را ایجاد کنند.
2. جلوگیری از سوداگری در بخش های سرمایه پذیری مانند سکه، مسکن و ارز یکی دیگر از اهداف دولتهاست.
3. کمک کردن به توزیع مناسب و صحیح درآمدها در بین مردم یکی دیگر از هدف های اقتصادی دولت ها از اخذ این مالیات ها است.
4. دولت می خواهد عدالت اجتماعی را از طریق عدالت مالیاتی به وجود آورد.
5. یکی از راههای جلوگیری از فرار مالیاتی افراد، ایجاد این گونه طرح های مالیاتی در کشور است.
تاریخچه مالیات بر عایدی سرمایه در ایران
در ایران قانون جداگانه‌ای در مورد مالیات بر عایدی سرمایه وجود ندارد. البته در بخش درآمد املاکِ ماده ۲۳ قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سال ۱۳۴۵، تفاوت قیمت خرید و فروش ملک به عنوان یک نوع درآمد و عایدی محسوب و مشمول مالیات قرار گرفته است.
در سال ۱۳۶۶ در فصل مالیات سالانه املاک ذیل باب مالیات بر دارایی‌ها، مالیاتی شبیه به مالیات بر عایدی سرمایه تهیه و در ماده ۳ این قانون به‌طور خاص به مالیات بر عایدی سرمایه و معافیت خانه اصلی اشاره گردیده بود؛ اما در سال ۱۳۸۰ این ماده و مواد دیگری اعم از مالیاتِ مستغلات مسکونی خالی و اراضی بایر حذف گردید.
در سال ۱۳۹۱ وزارت امور اقتصادی و دارایی لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم را ارائه کرد و مورد تصویب هیئت‌وزیران قرار گرفت؛ این لایحه با قید یک فوریت در سال ۱۳۹۱ تقدیم مجلس شورای اسلامی شد.
پس از طرح لایحه در کمیسیون اقتصادی مجلس و اعمال تغییراتی در محتوای آن، لایحه اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم به شکل ماده واحده‌ای حاوی تعداد ۶۴ بند در ۲۵/۱۰/۱۳۹۲ برای رأی‌گیری به صحن علنی مجلس تقدیم شد.
در شهریور ماه سال ۱۳۹۳ طی بررسی لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم بند ۱۷ این لایحه حذف شد و نمایندگان مردم به مالیات بر عایدی سرمایه رأی منفی دادند.
طرح دریافت مالیات بر عایدی سرمایه مجدداً در ابتدای سال ۹۷ در بخش مسکن، تهیه و به امضای ۱۱۷ نفر از نمایندگان مجلس رسید و در مردادماه سال جاری تقدیم هیئت‌رئیسه شد.
این طرح در ۷ شهریور توسط هیئت‌رئیسه اعلام وصول شد و با تصمیم ایشان، به کمیسیون اقتصادی به عنوان کمیسیون اصلی و ۶ کمیسیون دیگر به عنوان کمیسیون‌های فرعی جهت بررسی و شور، ارجاع داده شد.
پس از گذشت ۲ ماه از اعلام وصول این طرح، پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی ۱۴ آبان ماه از تصویب کلیات طرح مالیات بر عایدی سرمایه مسکن در کمیسیون متبوعش خبر داد.
در همین راستا، دولت در بهمن ماه سال ۱۳۹۷، وعده ارائه لایحه جامع مالیاتی مشتمل بر مالیات بر عایدی سرمایه را تا پایان اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۸ مطرح نمود و فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز از ارائه لایحه جامع مالیات بر عایدی سرمایه از سازمان امور مالیاتی به وزارتخانه تا پایان خرداد ماه خبر داد و در این زمینه گفت که من از آقای پارسا می‌خواهم این موضوع را با جدیت دنبال کند چرا که موضوع بسیار مهمی است.
طرح مالیاتی بر عایدی سرمایه در بین کشورهای دنیا
در حدود یک قرن از طرح این نوع مالیات در کشورهای جهان می گذرد. اما در نیم قرن اخیر سرعت گسترش اعمال آن در کشورهای دنیا بسیار تعجب آور بوده است. آمریکا تا سال ۱۹۶۵ میلادی تنها کشوری بود که مالیات بر عایدی سرمایه را اعمال می کرد. اما اخذ این مالیات از سال ۱۹۶۵ تاکنون به علت جهش قیمت مسکن در کشورهای اروپایی، در بین بیش از ۱۸۰ کشور دنیا رواج یافته است. این نوع مالیات در ایران نیز در دهه ۶۰ هجری شمسی به اجرا در آمده است.
درصد نرخ مالیات بر عایدی سرمایه در کشورهای جهان
درصد نرخ این نوع مالیات در کشورهای دنیا با هم متفاوت است. اما می توان گفت که کشور دانمارک با اخذ ۴۲% مالیات، بالاترین نرخ آن را دارد. نرخ مالیات در کشورهای انگلیس و آمریکا در حدود ۲۸% و درصد آن در استرالیا و آلمان ۲۵ است.
مقایسه مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات ازرش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر عایدی سرمایه همان طور که بسیاری تصور می کنند شباهت های بسیاری با یک دیگر دارند اما در اصل ماهیت آن ها تفاوت وجود دارد. مالیت بر ارزش افزوده جز مالیات های غیر مستقیم محسوب می شود اما این در حالی است که مالیات عایدی سرمایه در دسته ی مالیات های مستقیم قرار می گیرد.
مالیات بر ارزش افزوده بر سودی تعلق می گیرد که حاصل کار انجام شده بر روی یک محصول است و در واقع به کالا و خدماتی تعلق می گیرد که در چرخه ی تولید قرار دارند و یا مولد هستند.
بر خلاف مالیات بر ارزش افزوده، مالیات عایدی سرمایه به سود حاصل از فروش کالاهایی تعلق می گیرند که مولد نیستند و صاحبان آن ها به هیچ طریقی به ارزش آن ها اضافه نکرده اند.
برای مثال در زنجیره ی خرید و معامله ی زمین بین سه شخص، نفر اول که آن را به نفر دوم فروخته و هم چنین نفر دوم که آن را به نفر اول فروخته است، هیچ کدام چیزی به زمین مورد معامله چیزی نیفزوده است.
به صورت کلی بر تمامی چیزهایی که در زنجیره ی تولید تا عرضه قرار ندارند و بدون تغییر توسط افراد خرید و فروش می شوند درصد مالیات عایدی سرمایه محاسابه می شود.
انواع مالیات بر عایدی سرمایه
مالیات بر عایدی سرمایه شامل انواع مختلفی از دارایی‌ها می‌شود. این دارایی‌ها شامل دارایی‌های غیرمولد مانند مسکن، زمین، آثارهنری، عتیقه‌جات، انواع خودروها و تمامی دارایی‌های باارزش غیرمولد دیگر است. در صورتی این اموال شامل مالیات بر عایدی سرمایه خواهند شد که توسط نگه‌داشتن آنها قیمت اولیه آن افزایش یافته باشد. در کشورهای مختلف این موارد به دلایل مختلف سیاسی و اقتصادی تفاوت دارند. تا زمانی که این دارایی‌ها در اختیار خودتان باشد، مالیات برای آنها در نظر گرفته نمی‌شود. در صورتی باید مالیات بپردازید که هنگام فروش آن سود ببرید. به زبانی دیگر بر تمامی کالاهایی که خرید و فروش آنها دلالی باشد، این مالیات تعلق می‌گیرد.
مالیات بر عایدی مسکن چیست
جز مهم ترین موارد مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر عایدی مسکن است که در تمامی کشورهای جهان می توان از مالیات بر عایدی مسکن به عنوان یکی از اصلی ترین و مهم ترین منابع مالیات عایدی سرمایه نام برد و دلالان و بنگاه داران مسکن در زمره ی عمده ی ترین پرداخت کننده های مالیات بر عایدی مسکن هستند.
در کشورهای مختلف این قانون به روش های متفاوتی اجرا می شود. به طور معمول هر فرد برای یک ملک یا مسکن نیازی به پرداخت مالیات بر عایدی مسکن ندارد و در برخی کشورها نیز مسکنی که در آن مودی ساکن است نیز شامل قانون پرداخت مالیات بر عایدی مسکن نمی شود.
از طرفی در برخی موارد حد فاصل بین خرید و فروش مسکن و هم چنین تعداد مسکن می تواند از مواردی باشد که مورد توجه قرار می گیرد.
از اصلی ترین دلایل وضع قانون مالیات بر عایدی مسکن جلوگیری از احتکار و سود جویی برخی از سوداگران در بخش مسکن و کنترل کردن تورم در این حوزه است که در کشور ما به وفور دیده می شود.
مالیات بر عایدی سرمایه املاک چیست
املاک در طبقه بندی مواردی که مشمول مالیات عایدی سرمایه می شوند، در ردیف مسکن و زمین قرار می گیرد و تمامی مواردی که در بالا ذکر شد برای آن صدق می کند.
در برخی از کشور ها تعیین کننده مالیات بر عایدی سرمایه املاک فاصله زمانی بین خرید و فروش ملک است.
در واقع این مالیات برای جلوگیری از احتکار و سوداگری و سودجویی ایجاد شده در حالی که متاسفانه در کشور ما این مسائل به طور گسترده دیده می شود
دارایی های معاف از مالیات سرمایه
برای هر فرد بالای 18 ساله یک حق مسکن بدون مالیات وجود دارد. برای مثال یک خانواده ی چهار نفره حق داشتن چهار مسکن بدون مالیات را دارد. هم چنین اولین انتقال املاک نو ساز و نیم ساخته نیز معاف است.
باغات و زمین های خارج حریم شهر و هم چنین انتقال به صورت ارث یا وقف یا انتقال قهری نیز مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نیستند.
عایدی طلا فروشان دارای پروانه کسب نیز به کل معاف از مالیات عایدی سرمایه است. هم چنین در زمینه ی ارز، هدف این مالیات گذاری مردم و میزان مصرفی نیست و در ابتدای هر سال مشخص می شود که این میزان برای هر فرد با سن قانونی چقدر در نظر گرفته می شود.
میزان و نحوه محاسبه مالیات بر عایدی سرمایه
مالیات بر عایدی سرمایه ، نوعی مالیات مستقیم ، مانند مالیات حقوق و درآمد محسوب می شود که مودی مالیاتی ، باید در مهلت های مشخص شده ، اقدام به پرداخت آن نماید . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که میزان مالیات بر عایدی سرمایه چقدر است و نحوه محاسبه این نوع مالیات به چه صورت است ؟
در پاسخ به این سوال که میزان و نحوه مالیات بر عایدی سرمایه چقدر است ، باید این توضیح را داد که در حال حاضر ، قانون مالیات بر عایدی سرمایه ، توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب نهایی نرسیده است و از آن جهت که طبق قانون اساسی ، اخذ مالیات صرفا بر اساس قانون باید به عمل آید ، تا زمان تصویب قانون و تایید شورای نگهبان ، میزان مالیات بر عایدی سرمایه ، مشخص نبوده و قابل دریافت نخواهد بود .
لکن ، بر اساس طرح مالیات بر عایدی سرمایه ، میزان مالیات بر عایدی سرمایه در خصوص املاک ، به این صورت است که اگر ملک مورد نظر ، کمتر از یک سال نگه داشته شود ، مشمول 40 درصد مالیات بر عایدی سرمایه است ؛ اما با نگهداری املاک بیش از یک سال ، به ازای هر سال ، سه درصد از این نرخ کاهش پیدا می کند تا سال دوازدهم به بعد ، که نرخ ثابت 4 درصد مالیات برای آن باید پرداخت شود .
در مورد مالیات خودرو ، بر اساس این طرح مقرر شده است که نگهداری خودرو ، کمتر از یک سال ، 30 درصد مالیات بر عایدی سرمایه داشته و در صورت نگهداری آن ، بیش از یک سال ، به ازای هر سال ، 10 درصد از این نرخ کم شده و از سال چهارم به بعد ، مالیات بر عایدی سرمایه ، با نرخ صفر درصد محاسبه می شود .
اما ، در مورد سایر انواع دارایی ها ، همچون طلا ، جواهر آلات و نیز ارزهای خارجی ، نحوه محاسبه مالیات بر عایدی سرمایه به این صورت است که با نگهداری آنها ، برای کمتر از یک سال ، مالیاتی معادل 30 درصد مقرر شده و با نگهداری بیش از یک سال تا دو سال ، به میزان 20 درصد و نگهداری بیشتر از دو سال ، به میزان 10 درصد مالیات بر عایدی سرمایه به آنها تعلق خواهد گرفت .
زمان اجرای مالیات بر عایدی سرمایه
یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اعلام کرده است که به دلیل جذابیت، سادگی و سوددهی فراوان فعالیت‌های غیرمولد، بیشتر افراد سعی در خرید و فروش دارایی‌های مختلف دارند. به دنبال این موضوع خطر کاهش فعالیت‌های مولد و انواع تولیدی‌ها، کشور را تهدید می‌کند. در واقع فعالیت‌های غیرمولد در بازارهای مختلف مانند ملک، خودرو، ارز و طلا مانعی برای افزایش تولید در داخل کشور شده، زیرا نیازی به پرداخت مالیات نداشته و سودهای چندبرابری نسبت به دیگر فعالیت‌ها دارد. این موضوعات دلیلی شده تا اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس تصمیم به نهایی شدن طرح مالیات بر عایدی سرمایه در سال 1400 بگیرند.
این طرح در 12 دی ماه 1400 در نوبت بررسی صحن علنی قرار گرفت. اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس دلیل اهمیت طرح مالیات بر سوداگری را کاهش سوددهی این فعالیت‌ها برای افراد سودجو دانسته‌اند
نحوه پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه
در قسمت های قبل ، به صورت کامل به بررسی مفهوم مالیات بر عایدی سرمایه پرداخته و انواع و اقسام آن را نیز بیان نمودیم و در مقاله ای جداگانه نیز ، مالیات نقل و انتقال ملک را مورد بررسی قرار دادیم . همانطور که گفته شد ، در حال حاضر ، مجلس شورای اسلامی ، در حال رسیدگی به طرح مالیات بر عایدی سرمایه بوده و فعلا ، فقط کلیات این طرح را به تصویب رسانیده است که بر اساس آن ، میزان این نوع مالیات نیز ، به صورت تفکیک شده در مورد املاک ، خودرو ، طلا و سکه و نیز ارزهای خارجی ، بیان شده است . اما ، تا تعیین تکلیف نهایی این طرح و تصویب آن ، باید منتظر ماند .
اما در این خصوص ، ممکن است این سوال مطرح شود که نحوه پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه به چه صورت است ؟ آیا افرادی که اقدام به انعقاد معاملات مشمول مالیات عایدی سرمایه می نمایند ، می بایست اظهارنامه مالیاتی تنظیم نموده و از این طریق مالیات خود را پرداخت کنند و یا اینکه سازوکار دیگری جهت پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه پیش بینی شده است که مودیان باید مد نظر قرار دهند ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که در حال حاضر ، تکلیف نحوه پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه ، مشخص نشده است . اما ، به طور کلی ، زمانی که قانون به تصویب نهایی برسد ، این احتمال وجود دارد که برای پرداخت آن ، مودیان مشمول مالیات ، از طریق استعلام پرونده مالیاتی خود در سایت سازمان امور مالیاتی کشور ، بتوانند ابتدا قبض های مالیاتی خود را مشاهده نموده و از همان طریق نیز ، اقدام به پرداخت آن نمایند . این نحوه ، در حال حاضر برای پرداخت مالیات بر سکه و یا خودرو نیز ، مورد عمل قرار می گیرد .
عایدی سرمایه چیست؟
عایدی سرمایه اختلاف بین قیمت خرید دارایی به اضافه برخی هزینه‌ها در طول دوره نگهداری دارایی و قیمت فروش آن دارایی است. مالیات بر عایدی سرمایه نیز به عنوان درصدی از عایدی سالیانه سرمایه تعریف می‌شود. عایدی یا منفعت سرمایه مبتنی بر این فرض است که درآمد مورد انتظاری که در زمان فروش دارایی حاصل می‌شود، بیش از درآمد پیش‌بینی‌شده در زمان خرید برای آن دارایی است.
معمولا آن دسته از دارایی‌ها که از آنها صرفا برای انجام فعالیت شغلی در فرآیند کسب و کارهای مشمول مالیات استفاده می‌شود، در پایه این نوع مالیات لحاظ نمی‌شوند. وضع مالیات برعایدی سرمایه به خصوص در عرصه بازار دارایی‌هایی مانند خودرو، سکه، طلا، مسکن(زمین و ساختمان)و ارز می‌تواند راهکار مناسبی برای مواجه با تلاطمات و کاهش سوداگری و دلالی در این بازارها باشد.
معمولا آن دسته از دارایی‌ها که از آنها صرفا برای انجام فعالیت شغلی در فرآیند کسب و کارهای مشمول مالیات استفاده می‌شود، در پایه این نوع مالیات لحاظ نمی‌شوند. وضع مالیات برعایدی سرمایه به خصوص در عرصه بازار دارایی‌هایی مانند خودرو، سکه، طلا، مسکن(زمین و ساختمان)و ارز می‌تواند راهکار مناسبی برای مواجه با تلاطمات و کاهش سوداگری و دلالی در این بازارها باشد.
در حال حاضر در کشورهای پیشرو در این عرصه، انواع سیستم‌های مالیات بر عایدی سرمایه به دو روش سیستم تعهدی و تحقق برای اجرای مالیات بر عایدی سرمایه تقسیم و اجرا می‌شود.
انتخاب هر روش به ملاحظات کارایی و اجرایی، نوع دارایی مشمول مالیات و همچنین اثرات آن بر رفتار سرمایه گذاری افراد و بنگاه‌ها بستگی دارد. با در نظر گرفتن این مباحث اغلب کشورها از سیستم ترکیب دو روش تعهدی و تحقق استفاده می‌کنند.
دلایل و اهداف گرفتن مالیات بر عایدی سرمایه
دلایل و هدف های مختلفی بر اخذ مالیات بر عواید سرمایه وجود دارد، اما مهمترین آنها عبارتند از:
1. دولت ها می خواهند با اخذ این گونه مالیات ها یکپارچگی، انسجام و کارایی نظام مالیاتی را ایجاد کنند.
2. جلوگیری از سوداگری در بخش های سرمایه پذیری مانند سکه، مسکن و ارز یکی دیگر از اهداف دولتهاست.
3. کمک کردن به توزیع مناسب و صحیح درآمدها در بین مردم یکی دیگر از هدف های اقتصادی دولت ها از اخذ این مالیات ها است.
4. دولت می خواهد عدالت اجتماعی را از طریق عدالت مالیاتی به وجود آورد.
5. یکی از راههای جلوگیری از فرار مالیاتی افراد، ایجاد این گونه طرح های مالیاتی در کشور است.
تاریخچه مالیات بر عایدی سرمایه در ایران
در ایران قانون جداگانه‌ای در مورد مالیات بر عایدی سرمایه وجود ندارد. البته در بخش درآمد املاکِ ماده ۲۳ قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سال ۱۳۴۵، تفاوت قیمت خرید و فروش ملک به عنوان یک نوع درآمد و عایدی محسوب و مشمول مالیات قرار گرفته است.
در سال ۱۳۶۶ در فصل مالیات سالانه املاک ذیل باب مالیات بر دارایی‌ها، مالیاتی شبیه به مالیات بر عایدی سرمایه تهیه و در ماده ۳ این قانون به‌طور خاص به مالیات بر عایدی سرمایه و معافیت خانه اصلی اشاره گردیده بود؛ اما در سال ۱۳۸۰ این ماده و مواد دیگری اعم از مالیاتِ مستغلات مسکونی خالی و اراضی بایر حذف گردید.
در سال ۱۳۹۱ وزارت امور اقتصادی و دارایی لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم را ارائه کرد و مورد تصویب هیئت‌وزیران قرار گرفت؛ این لایحه با قید یک فوریت در سال ۱۳۹۱ تقدیم مجلس شورای اسلامی شد.
پس از طرح لایحه در کمیسیون اقتصادی مجلس و اعمال تغییراتی در محتوای آن، لایحه اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم به شکل ماده واحده‌ای حاوی تعداد ۶۴ بند در ۲۵/۱۰/۱۳۹۲ برای رأی‌گیری به صحن علنی مجلس تقدیم شد.
در شهریور ماه سال ۱۳۹۳ طی بررسی لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم بند ۱۷ این لایحه حذف شد و نمایندگان مردم به مالیات بر عایدی سرمایه رأی منفی دادند.
طرح دریافت مالیات بر عایدی سرمایه مجدداً در ابتدای سال ۹۷ در بخش مسکن، تهیه و به امضای ۱۱۷ نفر از نمایندگان مجلس رسید و در مردادماه سال جاری تقدیم هیئت‌رئیسه شد.
این طرح در ۷ شهریور توسط هیئت‌رئیسه اعلام وصول شد و با تصمیم ایشان، به کمیسیون اقتصادی به عنوان کمیسیون اصلی و ۶ کمیسیون دیگر به عنوان کمیسیون‌های فرعی جهت بررسی و شور، ارجاع داده شد.
پس از گذشت ۲ ماه از اعلام وصول این طرح، پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی ۱۴ آبان ماه از تصویب کلیات طرح مالیات بر عایدی سرمایه مسکن در کمیسیون متبوعش خبر داد.
در همین راستا، دولت در بهمن ماه سال ۱۳۹۷، وعده ارائه لایحه جامع مالیاتی مشتمل بر مالیات بر عایدی سرمایه را تا پایان اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۸ مطرح نمود و فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز از ارائه لایحه جامع مالیات بر عایدی سرمایه از سازمان امور مالیاتی به وزارتخانه تا پایان خرداد ماه خبر داد و در این زمینه گفت که من از آقای پارسا می‌خواهم این موضوع را با جدیت دنبال کند چرا که موضوع بسیار مهمی است.
طرح مالیاتی بر عایدی سرمایه در بین کشورهای دنیا
در حدود یک قرن از طرح این نوع مالیات در کشورهای جهان می گذرد. اما در نیم قرن اخیر سرعت گسترش اعمال آن در کشورهای دنیا بسیار تعجب آور بوده است. آمریکا تا سال ۱۹۶۵ میلادی تنها کشوری بود که مالیات بر عایدی سرمایه را اعمال می کرد. اما اخذ این مالیات از سال ۱۹۶۵ تاکنون به علت جهش قیمت مسکن در کشورهای اروپایی، در بین بیش از ۱۸۰ کشور دنیا رواج یافته است. این نوع مالیات در ایران نیز در دهه ۶۰ هجری شمسی به اجرا در آمده است.
درصد نرخ مالیات بر عایدی سرمایه در کشورهای جهان
درصد نرخ این نوع مالیات در کشورهای دنیا با هم متفاوت است. اما می توان گفت که کشور دانمارک با اخذ ۴۲% مالیات، بالاترین نرخ آن را دارد. نرخ مالیات در کشورهای انگلیس و آمریکا در حدود ۲۸% و درصد آن در استرالیا و آلمان ۲۵ است.
مقایسه مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات ازرش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر عایدی سرمایه همان طور که بسیاری تصور می کنند شباهت های بسیاری با یک دیگر دارند اما در اصل ماهیت آن ها تفاوت وجود دارد. مالیت بر ارزش افزوده جز مالیات های غیر مستقیم محسوب می شود اما این در حالی است که مالیات عایدی سرمایه در دسته ی مالیات های مستقیم قرار می گیرد.
مالیات بر ارزش افزوده بر سودی تعلق می گیرد که حاصل کار انجام شده بر روی یک محصول است و در واقع به کالا و خدماتی تعلق می گیرد که در چرخه ی تولید قرار دارند و یا مولد هستند.
بر خلاف مالیات بر ارزش افزوده، مالیات عایدی سرمایه به سود حاصل از فروش کالاهایی تعلق می گیرند که مولد نیستند و صاحبان آن ها به هیچ طریقی به ارزش آن ها اضافه نکرده اند.
برای مثال در زنجیره ی خرید و معامله ی زمین بین سه شخص، نفر اول که آن را به نفر دوم فروخته و هم چنین نفر دوم که آن را به نفر اول فروخته است، هیچ کدام چیزی به زمین مورد معامله چیزی نیفزوده است.
به صورت کلی بر تمامی چیزهایی که در زنجیره ی تولید تا عرضه قرار ندارند و بدون تغییر توسط افراد خرید و فروش می شوند درصد مالیات عایدی سرمایه محاسابه می شود.
انواع مالیات بر عایدی سرمایه
مالیات بر عایدی سرمایه شامل انواع مختلفی از دارایی‌ها می‌شود. این دارایی‌ها شامل دارایی‌های غیرمولد مانند مسکن، زمین، آثارهنری، عتیقه‌جات، انواع خودروها و تمامی دارایی‌های باارزش غیرمولد دیگر است. در صورتی این اموال شامل مالیات بر عایدی سرمایه خواهند شد که توسط نگه‌داشتن آنها قیمت اولیه آن افزایش یافته باشد. در کشورهای مختلف این موارد به دلایل مختلف سیاسی و اقتصادی تفاوت دارند. تا زمانی که این دارایی‌ها در اختیار خودتان باشد، مالیات برای آنها در نظر گرفته نمی‌شود. در صورتی باید مالیات بپردازید که هنگام فروش آن سود ببرید. به زبانی دیگر بر تمامی کالاهایی که خرید و فروش آنها دلالی باشد، این مالیات تعلق می‌گیرد.
مالیات بر عایدی مسکن چیست
جز مهم ترین موارد مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر عایدی مسکن است که در تمامی کشورهای جهان می توان از مالیات بر عایدی مسکن به عنوان یکی از اصلی ترین و مهم ترین منابع مالیات عایدی سرمایه نام برد و دلالان و بنگاه داران مسکن در زمره ی عمده ی ترین پرداخت کننده های مالیات بر عایدی مسکن هستند.
در کشورهای مختلف این قانون به روش های متفاوتی اجرا می شود. به طور معمول هر فرد برای یک ملک یا مسکن نیازی به پرداخت مالیات بر عایدی مسکن ندارد و در برخی کشورها نیز مسکنی که در آن مودی ساکن است نیز شامل قانون پرداخت مالیات بر عایدی مسکن نمی شود.
از طرفی در برخی موارد حد فاصل بین خرید و فروش مسکن و هم چنین تعداد مسکن می تواند از مواردی باشد که مورد توجه قرار می گیرد.
از اصلی ترین دلایل وضع قانون مالیات بر عایدی مسکن جلوگیری از احتکار و سود جویی برخی از سوداگران در بخش مسکن و کنترل کردن تورم در این حوزه است که در کشور ما به وفور دیده می شود.
مالیات بر عایدی سرمایه املاک چیست
املاک در طبقه بندی مواردی که مشمول مالیات عایدی سرمایه می شوند، در ردیف مسکن و زمین قرار می گیرد و تمامی مواردی که در بالا ذکر شد برای آن صدق می کند.
در برخی از کشور ها تعیین کننده مالیات بر عایدی سرمایه املاک فاصله زمانی بین خرید و فروش ملک است.
در واقع این مالیات برای جلوگیری از احتکار و سوداگری و سودجویی ایجاد شده در حالی که متاسفانه در کشور ما این مسائل به طور گسترده دیده می شود
دارایی های معاف از مالیات سرمایه
برای هر فرد بالای 18 ساله یک حق مسکن بدون مالیات وجود دارد. برای مثال یک خانواده ی چهار نفره حق داشتن چهار مسکن بدون مالیات را دارد. هم چنین اولین انتقال املاک نو ساز و نیم ساخته نیز معاف است.
باغات و زمین های خارج حریم شهر و هم چنین انتقال به صورت ارث یا وقف یا انتقال قهری نیز مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نیستند.
عایدی طلا فروشان دارای پروانه کسب نیز به کل معاف از مالیات عایدی سرمایه است. هم چنین در زمینه ی ارز، هدف این مالیات گذاری مردم و میزان مصرفی نیست و در ابتدای هر سال مشخص می شود که این میزان برای هر فرد با سن قانونی چقدر در نظر گرفته می شود.
میزان و نحوه محاسبه مالیات بر عایدی سرمایه
مالیات بر عایدی سرمایه ، نوعی مالیات مستقیم ، مانند مالیات حقوق و درآمد محسوب می شود که مودی مالیاتی ، باید در مهلت های مشخص شده ، اقدام به پرداخت آن نماید . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که میزان مالیات بر عایدی سرمایه چقدر است و نحوه محاسبه این نوع مالیات به چه صورت است ؟
در پاسخ به این سوال که میزان و نحوه مالیات بر عایدی سرمایه چقدر است ، باید این توضیح را داد که در حال حاضر ، قانون مالیات بر عایدی سرمایه ، توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب نهایی نرسیده است و از آن جهت که طبق قانون اساسی ، اخذ مالیات صرفا بر اساس قانون باید به عمل آید ، تا زمان تصویب قانون و تایید شورای نگهبان ، میزان مالیات بر عایدی سرمایه ، مشخص نبوده و قابل دریافت نخواهد بود .
لکن ، بر اساس طرح مالیات بر عایدی سرمایه ، میزان مالیات بر عایدی سرمایه در خصوص املاک ، به این صورت است که اگر ملک مورد نظر ، کمتر از یک سال نگه داشته شود ، مشمول 40 درصد مالیات بر عایدی سرمایه است ؛ اما با نگهداری املاک بیش از یک سال ، به ازای هر سال ، سه درصد از این نرخ کاهش پیدا می کند تا سال دوازدهم به بعد ، که نرخ ثابت 4 درصد مالیات برای آن باید پرداخت شود .
در مورد مالیات خودرو ، بر اساس این طرح مقرر شده است که نگهداری خودرو ، کمتر از یک سال ، 30 درصد مالیات بر عایدی سرمایه داشته و در صورت نگهداری آن ، بیش از یک سال ، به ازای هر سال ، 10 درصد از این نرخ کم شده و از سال چهارم به بعد ، مالیات بر عایدی سرمایه ، با نرخ صفر درصد محاسبه می شود .
اما ، در مورد سایر انواع دارایی ها ، همچون طلا ، جواهر آلات و نیز ارزهای خارجی ، نحوه محاسبه مالیات بر عایدی سرمایه به این صورت است که با نگهداری آنها ، برای کمتر از یک سال ، مالیاتی معادل 30 درصد مقرر شده و با نگهداری بیش از یک سال تا دو سال ، به میزان 20 درصد و نگهداری بیشتر از دو سال ، به میزان 10 درصد مالیات بر عایدی سرمایه به آنها تعلق خواهد گرفت .
زمان اجرای مالیات بر عایدی سرمایه
یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اعلام کرده است که به دلیل جذابیت، سادگی و سوددهی فراوان فعالیت‌های غیرمولد، بیشتر افراد سعی در خرید و فروش دارایی‌های مختلف دارند. به دنبال این موضوع خطر کاهش فعالیت‌های مولد و انواع تولیدی‌ها، کشور را تهدید می‌کند. در واقع فعالیت‌های غیرمولد در بازارهای مختلف مانند ملک، خودرو، ارز و طلا مانعی برای افزایش تولید در داخل کشور شده، زیرا نیازی به پرداخت مالیات نداشته و سودهای چندبرابری نسبت به دیگر فعالیت‌ها دارد. این موضوعات دلیلی شده تا اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس تصمیم به نهایی شدن طرح مالیات بر عایدی سرمایه در سال 1400 بگیرند.
این طرح در 12 دی ماه 1400 در نوبت بررسی صحن علنی قرار گرفت. اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس دلیل اهمیت طرح مالیات بر سوداگری را کاهش سوددهی این فعالیت‌ها برای افراد سودجو دانسته‌اند
نحوه پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه
در قسمت های قبل ، به صورت کامل به بررسی مفهوم مالیات بر عایدی سرمایه پرداخته و انواع و اقسام آن را نیز بیان نمودیم و در مقاله ای جداگانه نیز ، مالیات نقل و انتقال ملک را مورد بررسی قرار دادیم . همانطور که گفته شد ، در حال حاضر ، مجلس شورای اسلامی ، در حال رسیدگی به طرح مالیات بر عایدی سرمایه بوده و فعلا ، فقط کلیات این طرح را به تصویب رسانیده است که بر اساس آن ، میزان این نوع مالیات نیز ، به صورت تفکیک شده در مورد املاک ، خودرو ، طلا و سکه و نیز ارزهای خارجی ، بیان شده است . اما ، تا تعیین تکلیف نهایی این طرح و تصویب آن ، باید منتظر ماند .
اما در این خصوص ، ممکن است این سوال مطرح شود که نحوه پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه به چه صورت است ؟ آیا افرادی که اقدام به انعقاد معاملات مشمول مالیات عایدی سرمایه می نمایند ، می بایست اظهارنامه مالیاتی تنظیم نموده و از این طریق مالیات خود را پرداخت کنند و یا اینکه سازوکار دیگری جهت پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه پیش بینی شده است که مودیان باید مد نظر قرار دهند ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که در حال حاضر ، تکلیف نحوه پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه ، مشخص نشده است . اما ، به طور کلی ، زمانی که قانون به تصویب نهایی برسد ، این احتمال وجود دارد که برای پرداخت آن ، مودیان مشمول مالیات ، از طریق استعلام پرونده مالیاتی خود در سایت سازمان امور مالیاتی کشور ، بتوانند ابتدا قبض های مالیاتی خود را مشاهده نموده و از همان طریق نیز ، اقدام به پرداخت آن نمایند . این نحوه ، در حال حاضر برای پرداخت مالیات بر سکه و یا خودرو نیز ، مورد عمل قرار می گیرد .
چرا موسسه ثبت بهارستان را انتخاب کنیم ؟
در این مقاله در مورد مالیات بر عایدی سرمایه چیست؟، نحوه محاسبه آن، نحوه پرداخت آن و …، اطلاعات لازم را برای شما بیان کردیم. دلیل انتخاب موسسه ثبت بهارستان استفاده از مشاوران با تجربه و متخصص در هر یک از حوضه های تخصصی ثبت شرکت، ثبت تغییرات شرکت، اخذ کارت بازرگانی و … یکی از نقاط قوت موسسه ثبت بهارستان بوده است. هم چنین سابقه ما در انجام امور شرکت ها راه گشای مشکلات آتی شما در کسب و کار خود خواهد بود.
